Pek çok ebeveyn kolesterolün çocukları için ne anlama geldiğinden haberdar değildir. Oysa yüksek kolesterol düzeyleri kalp ve damar hastalıklarının en önde gelen nedenidir ve yapılan araştırmalar bu hastalıkların kökeninin çocukluk çağına uzandığını kanıtlamıştır.
Liv Hospital Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Seza Baykan çocuklarda kolesterol tedavisi ve yapılması gerekenleri anlattı.
Kötü beslenme de kolesterol nedeni
Hazır gıda tüketimi ve yanlış beslenme alışkanlıkları sonucu dramatik bir şekilde artan çocukluk çağı obezitesi, erişkin yaşlardaki kalp damar hastalıkları riskindeki artışı da beraberinde getirir. Kolesterol yüksekliği ile ilgili sorunların ortaya çıkmasının uzun yıllar alması, aradaki ilişkinin kurulmasını güçleştirir. Çocukların kolesterol düzeylerini bilmek, özellikle ailede yüksek kolesterol ve kalp damar hastalığı öyküsü var ise mutlaka gereklidir.
Kolesterol nedir?
Kolesterol karaciğerimiz tarafından üretilen ve vücudumuzda hücre zarları ve bazı hormonların yapımında kullanılan bir maddedir. İnsan vücudu ancak ihtiyacı olduğu kadar kolesterol üretir. Fazlası dışarıdan gıdalar yolu ile alınır. Kolesterol damarlarımızda ihtiyaç duyulan bölgelere lipoprotein adı verilen bir protein aracılığıyla taşınır.
İyi huylu ve kötü huylu olmak üzere iki çeşittir
İki çeşit lipoprotein mevcuttur. Düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL-ya da kötü huylu kolesterol) fazlalığı damar sertliğine ve damar duvarına oturan kolesterol plakları nedeniyle damarlarımızda daralmaya yol açar. Damar sertliği hipertansiyona neden olurken damarlarımızdaki daralma kanın akışını bozarak pıhtı oluşmasına ve sonucunda da kalp krizi ve felçlere yol açar. Yüksek yoğunluklu kolesterol ise (HDL-ya da iyi huylu kolesterol) damarlarımıza yerleşen kötü huylu kolesterolü, metabolize edilerek vücuttan atılması için karaciğere taşıyarak dolaşımdan uzaklaştırır.
Yüksek kolesterolün sebepleri nelerdir?
Yüksek kolesterolün başlıca 3 nedeni vardır.
- Kalıtım: Ailede kolesterolü yüksek kişilerin bulunması
- Beslenme: Doymuş ve trans yağlardan zengin beslenme alışkanlığı
- Obezite: Yaş normallerinin üzerinde bir kiloya sahip olmak
Kolesterolü düşürmek için neler yapılmalı?
- Meyve, sebze ve tam tahıllardan zengin beslenilmeli.
- Protein için yağsız et, derisi alınmış kanatlı hayvan etleri, balık, baklagiller tüketilmeli.
- Yağsız veya az yağlı süt ürünleri tüketilmeli.
- Margarin kullanılmamalı, zeytinyağı kullanılmalı.
- Şeker ilaveli yiyecek ve içecekten kaçınılmalı.
- Yürüyüş, koşu, bisiklete binmek, yüzmek başta olmak üzere çocuklar günde en az 1 saat fiziksel aktivite yapılmalı. Egzersiz HDL düzeyleri arttırılmalıdır.
- Kolesterol düzeyleri >129 mg/dl olan çocuklar kolesterol düşürmeye yönelik diyete alınmalı ve fiziksel aktivitelerini arttırıcı spor programlarına teşvik edilmeli, 3-6 ay sonra tekrar kolesterol düzeyleri ölçülmelidir.
Tüm bu önlemlere rağmen çocuğunuzun kolesterol ölçümleri kritik düzeylerin altına inmiyorsa 10 yaş ve üzeri çocuklarda ilaç tedavisi gerekebilir.
