Matematiksel Tıp Bilimi araştırmaları erken tanı ve tedavide önemli yer tutuyor

Yakın Doğu Üniversitesi Deneysel Sağlık Bilimleri Araştırma Merkezi (DESAM) tarafından son yıllarda hem matematik eğitiminde hem de çeşitli sektörlerde önemli bir konu haline gelen Matematiksel Modelleme ile ilgili ‘‘Sağlıkta Matematiksel Modelleme Kursu’’ düzenlendi.

Genç akademisyenler tarafından yoğun ilgi gören kursta, Matematiksel Modellemenin temel yapıtaşları hakkında bilgiler verildi. Tıp araştırmalarının da önemli bir parçası haline gelen Modelleme ile ilgili örnekler paylaşıldı, Matematiksel olarak ele alınabilme potansiyeli olan problemlere, matematiksel modelleme yoluyla çözümler getirebilme konusu üzerinde duruldu.

Kurs katılımcılarına Matematiksel Modellemenin temel yapıtaşları hakkında bilgiler veren Prof. Dr. Evren Hıncal, Matematiksel modellemenin genel anlamda gerçek hayat problemlerinin matematik diline aktarılma ve matematiksel olarak ifade edilmesi süreci olduğundan söz etti.



Matematiksel Modelleme ve tıp araştırmalarındaki yeri

Matematiksel modellemelerin son zamanlarda modern tıp araştırmalarının da çok önemli bir parçası haline geldiğine de dikkat çeken Prof. Dr. Hıncal, gelişmiş ülkelerde kanser, kalp krizi, AIDS gibi hastalıkların teşhis ve tedavisinde matematiksel tıp alanının yaygınlaşarak kullanıldığını belirtti. Gelişen teknolojiyle birlikte matematiğin de her alanda olduğu gibi hayatın içinde de fark edilebilir bir biçimde yer almaya başladığını anlatan Prof. Dr. Hıncal, ‘‘Matematiksel Tıp’ bilimi araştırmalarının erken tanı ve tedavide önemli bir işlevinin var olduğunu kaydetti.

Matematiksel tıp araştırmaları ile geliştirilen yöntemlerin, kanser ve kalp hastalıklarından hücre modellemesine kadar tıbbın birçok alanında kullanıldığından söz eden Prof. Dr. Hıncal, “Matematiksel yaklaşımların klinik çalışmalarda olduğu kadar, hastane ve sağlık kuruluşlarının yönetimlerinde de başarılı uygulamaları mevcuttur” dedi.



Epidemik hastalıklarda matematiksel modellemeler önemli yer tutuyor

Kursun bir diğer konuşmacısı olan Yrd. Doç. Dr. Bilgen Kaymakamzade ise kursiyerlere Matematiksel Modellerin sağlık uygulama alanları hakkında detaylı bilgiler paylaştı.

İnsanlığın yüzyıllardır mücadele ettiği epidemik hastalıkların tanımlanması, modellenmesi, davranışlarının tahmin edilmesi, kontrol ve tedavi edilmesinde matematiksel modellemelerin değerli katkılar sağladığını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Kaymakamzade, 1927’den günümüze değin kompartıman modelleri ana başlığı altında SIR, SIS, SIRS, SEIR, SEIRS, MSEIR ve MSEIRS gibi değişik modellerin ortaya konulduğunu ve bulaşıcı hastalıklara ilişkin süreçlerin matematik modeller ile ayrıntılı bir biçimde incelendiğini söyledi.



H1N1 Pandemiğine ilişkin bazı matematiksel modeller ele alındı

İnfluenza modelleri konusunda da açıklayıcı uygulamalar gösterilen kursta, mevcut H1N1 pandemiğine ilişkin olarak yapılmış olan bazı matematiksel modeller ele alınarak tartışıldı. Ayrıca, sayısal bilimler ile sağlık bilimleri araştırmacıları arasındaki işbirliklerine dikkat çekilerek bir sinerji oluşturmanın önemine değinildi.

SPSS analizleri anlatıldı

Kurs kapsamında Prof. Dr. İlker Etikan tarafından başta sosyal bilimler olmak üzere eğitim bilimleri, sağlık bilimleri ve fen bilimleri alanlarında da sıklıkla kullanılan önemli bir bilgisayar programı olan Sosyal Bilimler İçin İstatistik Programı (SPSS) hakkında bilgiler verilerek SPSS programında yapılabilen istatistiksel analizlere değinildi. Prof. Dr. Etikan, “Bu program ile herhangi bir analiz yapılmaya başlanmadan önce hangi modelin ve hangi testin problem ve veri setine uygun olacağı konusunda detaylı bir analiz ve plan yapılarak hareket edilmelidir’’ mesajını verdi.

Yapay zekanın sağlık alanındaki örnekleri gösterildi

Doç. Dr. Dilber Uzun Özşahin ve Öğretim görevlisi Berna Uzun tarafından ise çok kriterli karar teorileri tartışılarak, bu modellemenin sağlık alanında uygulamaları örneklerle gösterildi. Ayrıca, Prof. Dr. İsa Dumanoğlu ve Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Sevay tarafından günümüzde özellikle yapay zeka uygulamalarında çok yaygın olarak kullanılan genel amaçlı ve yorumlamalı bir programlama dili olan Python hakkında genel bilgiler sunularak, sağlık alanındaki uygulamaları örneklendi.