Doç. Dr. Hakan Yavuz, Türkiye’nin kanayan yarasının vergi kaçakçılığı olduğunu söyledi. Yavuz, “Kayıt dışı ekonomi günümüzde hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin en önemli ekonomik sorunları arasında yer almaktadır. Kayıt dışı ekonomiyi meydana getiren çok sayıda bileşen olmakla birlikte, en büyük bileşenin vergi kaçırma olduğu söylenebilir. Bu nedenle vergi kaçakçılığı ile mücadele oldukça önemlidir” ifadelerini kullandı.
Sakarya Üniversitesi Sakarya Ekonomik Araştırmalar Merkezi Müdür Yardımcısı Doç. Dr. Hakan Yavuz kayıt dışı ekonomi, vergi kaçırma ve nedenleri ile bunları önlemenin yollarına dair açıklamalarda bulundu.
Vergi kaçırmanın riskli, yasa dışı olduğunu, ahlaki olmadığını vurgulayan Yavuz, “Vergi kaçırma bilerek/isteyerek olabileceği gibi ihmal sonucu da gerçekleşebilir. Ancak yaygın kanaat bilerek ve isteyerek yapılan bir davranış olduğu yönündedir. Vergi kaçırdığı tespit edilen bir kişi cezai müeyyide ile çarptırılacağı için bu eylemin riskli olduğu aşikârdır” dedi.
Üç Farklı Şekilde Mücadele Etmek Mümkün
Vergi kaçakçılığı ile mücadelede gönüllülük unsurunun çok önemli olduğunu belirten Yavuz, etkin mücadelenin de üç yolu olduğunu söyledi. Yavuz, “Vergi kaçakçılığı ile mücadele etmek mümkün. Bunun farklı yolları var Bunlardan birincisi; devlet tarafından belirlenen yasal yaptırımlardır. Yasal yaptırımlar dediğimiz para cezası, hapis cezası ve paraya çevrilebilen hapis cezasını kapsar. İkincisi; sosyal ayıplama/dışlama, akran grupları ve çevre tarafından oluşturulan cezai müeyyideyi kapsar. Üçüncüsü; suçluluk duygusu, başka bir ifadeyle kişinin kendini cezalandırmasıdır. Bu anlayışa göre, vergi kaçakçılığı ile mücadele sadece devletin sorumluluğunda değildir. Gerçekten de ülkemizde vergi kaçakçılığı ile mücadelede bir türlü istenilen başarının sağlanamamasında sosyal ayıplama ve suçluluk duygusu mekanizmasının istenilen düzeyde olmamasının da etkisi vardır” ifadelerini kullandı.
Pandemi Süreci Vergi Kaçakçılığı İle Mücadeleye Zarar Veriyor
Pandemi sürecinin, vergi kaçakçılığı ile mücadeleyi olumsuz etkilediğine de değinen Yavuz, “Dünya ekonomisinde görülen daralmaya paralel olarak Türkiye ekonomisinde görülen daralma, vergi mükelleflerini mali yönden zorlamaktadır. Daralma dönemlerinde birçok faktörün de etkisiyle vergi kaçakçılığı ile istenilen düzeyde mücadele edilememektedir. Özellikle çok uluslu şirketler bu dönemlerde faaliyet gösterdikleri ülkelerde vergi matrahının yüksek miktarlarda aşınmasına neden olmaktadırlar. Bununla birlikte, pandemi döneminde ertelenen vergilere, pandemi sonrasında vergi mükelleflerinin uyum göstermesi de zor olabilir. Dolayısıyla pandeminin vergi uyum maliyetlerini arttırdığı söylenebilir” açıklamasını yaptı.
Fahri Vergi Müfettişliği İle İş Yükü Azaltılabilir
Fahri vergi müfettişliği ile vergi müfettişlerinin iş yükü hafifletilebileceği önerisinde bulunan Yavuz, “Maliye lisans veya lisansüstü eğitimi alan öğrencilere staj uygulaması kapsamında vergi müfettişleri ile birlikte çalışma zorunluluğunun getirilmesi yükün hafifletilmesini sağlayabilir. Bu sayede öğrenciler üniversite hayatı boyunca alınan teorik bilgilerin, ekonomik hayatta nasıl cereyan ettiğini gözlemleme fırsatı da sağlayabilir. Fahri vergi müfettişliğine maliye alanındaki akademisyenler ve emekli maliye personellerinin de dâhil edilmesi sistemi
daha da güçlendirebilir. Son dönemdeki ön lisans ve lisans eğitiminde uygulanan 3+1 ve 7+1 uygulamalarının faydaları göz önünde tutulduğunda ifade edilen önerinin faydalı olabileceği düşünülebilir” diye konuştu.
Yazının tamamına sesam.sakarya.edu.tr sayfasından ulaşılabilir.
