Türkiye'nin üniversite mezunu profili değişiyor

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Başkanı Prof. Dr. M. A. Yekta Saraç, Türkiye'deki yükseköğrenim gören öğrencilerin ebeveynlerinin yüzde 73'ünün üniversite mezunu olmadığını belirterek, "Avrupa Yükseköğretim Alanı üye ülkelerindeki genel eğilimden farklı olarak, Türkiye'de ebeveynleri yükseköğrenim görmemiş ailelerden gelen bireylerin üniversite eğitimi alma oranı Avrupa ülkelerine göre çok daha fazla. Türkiye'de üniversite mezunlarının profili değişiyor. Bu önemli, olumlu bir sosyolojik süreç. Önümüzdeki dönemlerde Türkiye'de ebeveynlerinden farklı, yeni bir nesil yetişecek." dedi.

ANKARA YÖK Başkanı Saraç, yaptığı açıklamada, Fransa'da 24-25 Mayıs'ta düzenlenen Avrupa Yükseköğretim Alanı Bakanlar Zirvesi'nde sunulan Bologna Süreci Uygulama Raporunda, "üniversiteye yeni başlayan ve ebeveynleri yükseköğretim derecesine sahip bireyler" ile "yükseköğretim derecesine sahip 45-64 yaşlarındaki genel nüfus" arasında yakın ilişki tespit edildiğini söyledi. Başkan Saraç, rapordaki verilerin, Avrupa Yükseköğretim Alanı üye ülkelerinin birçoğunda, düşük eğitim derecesine sahip ailelerden gelen bireylerin üniversiteye katılımının kısıtlı olduğunu, Türkiye'de ise ebeveynleri üniversite mezunu olmayan ailelerden gelen bireylerin de yüksek oranda üniversite eğitimi aldığını gösterdiğini kaydetti. Üye ülkelerin genelinde, 45-64 yaşlarındaki üniversite mezunu nüfus arttıkça, ebeveynleri yükseköğretim derecesine sahip bireylerin üniversiteye katılımının da arttığını belirten Saraç, bu ülkelerde yükseköğrenim görmemiş ailelerden gelen bireylerin ise ülkemize oranla yükseköğretime katılımının düşük olduğu gerçeğini vurguladı. "Türkiye'nin üniversite mezunu, yetişmiş insan profili değişiyor" Başkan Saraç, Türkiye'nin, erişim noktasında birçok üye ülkeden farklılık gösterdiğine dikkati çekerek, "Türkiye'de üniversite okuyan öğrencilerin ebeveynlerinin yüzde 73'ünün üniversite mezunu olmadığını görüyoruz. Avrupa Yükseköğretim Alanı üye ülkelerindeki genel eğilimden farklı olarak, Türkiye'de, ebeveynleri düşük eğitim seviyesine sahip ailelerden gelen bireylerin üniversite eğitimi alma oranı Avrupa ülkelerine göre daha fazla. Türkiye'nin üniversite mezunu yetişmiş insan profili değişiyor. Bu önemli, olumlu bir sosyolojik süreç. Önümüzdeki dönemlerde Türkiye'de ebeveynlerinden farklı, yeni bir nesil yetişecek." dedi. Raporda, Türkiye'de birbirinden farklı eğitim seviyelerine sahip ailelerden gelen bireylere, üniversiteye erişim imkânı sağlandığının ortaya çıktığını vurgulayan Saraç, şunları söyledi: "Ülkemizde yükseköğretim derecesine sahip 45-64 yaşlarındaki nüfusun oranı yüzde 9,3. Yükseköğretime yeni başlayan ve ebeveynleri yükseköğretim derecesine sahip olan nüfus oranı da yüzde 20. Bu veriler gösteriyor ki, ülkemizde üniversite eğitimi almamış ailelerden gelen bireyler de yükseköğretime katılım sağlayabiliyor. Merkezi sınavlar yükseköğretime erişimde fırsat eşitliği sağlıyor Uygulama raporuna göre ortaya çıkan bu tablo, ülkemizde yükseköğretim sisteminin kapasitesinin artmakta olduğunu ve bu artışın dezavantajlı gruplar da dâhil olmak üzere farklı eğitim seviyelerine sahip ailelerden gelen bireylere de geniş katılım fırsatı sağladığını gösteriyor. Fırsat eşitliği sağlama noktasında ülkemiz açısından bu önemli ve müspet bir durum. Bunda merkezi sınavların rolü büyük. Bu vesile ile Anadolu'nun herhangi bir yerinde yaşayan, az gelirli ve eğitim almamış bir ailenin bir çocuğu da başarılı ise yükseköğretim noktasından fırsat eşitliğinden istifade edebiliyor ve en gelişmiş üniversitelerimize girebiliyor. Türkiye'de üniversitelere Avrupa'ya nazaran her kesim erişebilmekte Türkiye'de üniversiteler, sadece belli bir kesimin erişim sağladığı bir kurum değildir. Avrupa'da ise mukayese edildiğinde bunun tersine bir durum söz konusu. Üniversiteye elit bir kesimin daha çok erişim sağladığına yönelik eleştiriler Avrupa'da yüksek sesle dillendirilmeye başlandı. Aslında yükseköğretim söz konusu olduğunda seçkinci anlayışın önemini doğru kabul etmemiz lazım. Fakat bu seçkinci anlayış, ailelerin refah seviyesi, toplum içindeki statüsü ile değil başarıyla ilişkili bir seçkincilik olmalı." "Avrupa ülkelerinin ortalaması yüzde 47" Rapora göre, Avrupa genelindeki yükseköğretim öğrencileri içinde, ebeveynleri üniversite mezunu olmayanların oranı yüzde 47. Bu oranın en düşük olduğu ülke yüzde 22 ile Norveç olurken, bu ülkenin ardından yüzde 25 ile Danimarka ve yüzde 27 ile Almanya geliyor. Ebeveynleri üniversite mezunu olmayan üniversite öğrencisi oranının en yüksek olduğu ülke ise, yüzde 73 ile Türkiye. Türkiye'yi yüzde 69 ile İtalya, yüzde 65 ile Portekiz ve yüzde 62 ile Malta takip ediyor.