Adı kadar sevimli olmayan çikolata kistini daha önce duydunuz mu?

Adet döneminde yaşadığınız şiddetli ağrıların ve normalden çok daha fazla olan kanamaların sebebi çikolata kisti olabilir! Dünyada yüzbinlerce kadını etkileyen çikolata kisti, giderek artış gösteriyor. Özellikle de 35 yaş üzeri için kritik bir sağlık problemine dönüşen çikolata kisti, müdahale edilmediğinde kısırlığa bile yol açabiliyor. Avrasya Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Nurcan Dalan, çikolata kisti hakkında önemli bilgiler veriyor.  Orta yaşlarda daha sık görülmeye başlıyor… Endometriozis olarak adlandırılan ve halk arasında çikolata kisti olarak bilinen bu hastalık; rahim içini döşeyen endometrium tabakasının rahim dışındaki herhangi bir bölgede büyümesi sonucu gelişir. En sık görüldüğü bölgeler; yumurtalıklar, pelvisi örten doku ve fallop tüpleridir. Kadınlarda çok sık görülen çikolata kisti en çok 30- 40 yaşları arasında ortaya çıkar. Endometrium dokusu normal şartlarda sadece rahim içinde bulunur ve adetten sonra kalınlaşarak bebeğin yerleşmesini sağlar. Bu doku her adet döneminde atılarak yenilenir. Endometrium dokusunun aynı zamanda yumurtalıklarda bulunması ise adet benzeri kanamalara yol açarak yumurtalık içinde koyu renkli kan birikintilerine sebep olur ve ortaya çikolata kisti çıkar. Bu kistlerin içerisinde biriken oluşumun koyu kahverengi ve koyu kıvamlı olması sebebiyle hastalığa çikolata kisti denir. Genetik faktörler hastalığın oluşumunda etkili! Çikolata kistinin neden ortaya çıktığı tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı faktörler çikolata kistinin oluşmasında etkili olabilmektedir. Bunların başında ise genetik faktörler gelmektedir. Çünkü çikolata kisti aile içinde aktarılma eğilimine sahiptir. Dolayısıyla aile öyküsünde çikolata kisti olan kişilerde hastalığın görülme riski diğer kişilere oranla daha fazladır. Bir diğer önemli sebep ise bağışıklık sisteminin zayıf olması sebebiyle hastalıklara karşı vücudun savunmasız kalarak çikolata kisti riskinin artmasıdır. Bunun yanı sıra ters yöne menstrüasyon olması da çikolata kisti riskini arttıran önemli bir faktördür. Şöyle ki, adet kanamasıyla birlikte endometrium dokusu vajina yoluyla vücuttan atılır. Eğer geriye doğru kanama olursa bu doku karın boşluğuna akarak çikolata kistinin meydana gelmesine neden olur.      Eğer bu belirtileri gösteriyorsanız… Hastaların en çok şikayet ettikleri bulguların başında şiddetli adet sancıları gelir. Bu ağrıların en önemli özelliği giderek azalmak yerine git gide çoğalmasıdır. Şiddetli ağrıların oluşma sebebi ise hastalık odaklarında salgılanan prostaglandin maddesi sebebiyle rahimde yaşanan kasılmalardır. Kasılmalar sebebiyle yaşanan ağrı adet öncesinde başlar ve adet kanaması sürecinde de devam eder. Şiddetli ağrıların yanı sıra görülen diğer belirtiler ise şu şekildedir;

• Adet döneminde bel ve karın ağrıları,
• Cinsel ilişki sırasında ve sonrasında ağrı ve acı,
• Dışkılama ve idrar sırasında ağrı hissetme,
• Adet dışında kanamalar görülmesi,
• Adet döneminde normalden daha fazla kanama,
• Adet döneminde artan kabızlık veya ishal,
• Kanlı dışkı,
• Makata vuran ağı,
• Yan ağrısı,
• Sık sık idrara çıkma,
• Dış gebelik,
• Kısırlık.

Teşhis Çikolata kistinin teşhis edilebilmesi için öncelikle doktorun hastanın şikayetlerini dinlemesi gereklidir. Eğer hastada görülen semptomlar çikolata kistine işaret ediyorsa hastaya bazı testler uygulanır. Bunun için öncelikle pelvik muayene yapılır. Jinekolojik muayene ile üreme organlarında bulunan anomalilikler tespit edilir. Pelvik muayenenin yanı sıra ultrason ile vajinaya bakılması gerekir. Standart bir ultrason incelemesi yeterli gelmeyebilir ve tam teşhis için USG gerekebilir. Organ ve dokulardaki oluşumları detaylı görüntülemek içinse MR gerekebilir. MR hem tanı koymak hem de cerrahi planlama için çok önemlidir aynı zamanda rahim dışına yerleşmiş endometrial dokuların yerleri ve büyüklükleri tespit edilebilir. Ayrıca rahim dışına yerleşmiş kistleri belirlemek için de göbek deliği yanından küçük bir kesik atılarak bakılan laparoskopi yapılabilir. Tedavisi mümkün mü? Çikolata kistini tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yöntemi yoktur. Yapılan tedavi daha çok kiste bağlı oluşan ağrıları gidermek ve kısırlığı önlemek üzerinedir. Bunun için ilaç tedavisi veya cerrahi yöntemler tercih edilir. Adet döneminde meydana gelen ağrı ve kramplar için nonsteroidalantiinflamatuar ilaçlar verilir. Eğer kişinin hamilelik planı yoksa hormon tedavisine başlanır. Çünkü hormon tedavisi endometrial dokunun kalınlaşmasını ve yeni bir dokunun oluşmasını engelleyebilir. Çocuk isteyen kadınlara ise hormon tedavisi uygulanmaz. Bu noktada cerrahi tedavi tercih edilir. Bunun için laparoksopik yöntem ile göbek deliğinin yanında açılan küçük bir kesi ile kiste ulaşılır ve çıkarılır.