Medicana International İstanbul Hastanesi Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Ali Yılmaz, beyne pıhtı atma sonucu gelişen felç ve felç sonrası ile ilgili bilgiler verdi.
Fiziksel ve Zihinsel Değişikliği Tetikliyor
Felç beyindeki bir kan damarı tıkandığında veya patladığında meydana gelir. Yaygın bir benzetme, beyindeki kalp krizi gibi olmasıdır. Kan damarları, beyne besin ve oksijen taşıdıkları için kritik öneme sahiptir. İnme, bir kan damarının tıkanmasına veya yırtılmasına neden olduğunda, beyindeki nöronlar kandan mahrum kalır. Etkilenen bölgedeki sinir hücreleri ölmeye başlar. Bu durum felç geçiren hastalarda birçok fiziksel ve zihinsel değişikliği tetikler.
Hiçbir felç aynı değildir ve bu nedenle felçten kurtulan her kişide farklı etkiler görülür. Bir kişi yürüyemeyebilir, başka bir kişi konuşma problemi yaşayabilir veya sağ kolunu hareket ettiremeyebilir ya da göremeyebilir. Başka bir kişi de ise tamamen iyileşme görülebilir. Kısaca beynin etkilenen bölgesi, kanama varsa miktarı ve etkilenme süresi hangi işlevlerin ne oranda kayba uğrayacağını belirleyecektir.
Erken Müdahale, Başarılı Bir İyileşmenin Anahtarıdır
Felç sonrası kaybolan işlevler zamanla düzelebilir Pıhtı atması sonucu gelişen felç durumunda hasar gören beyin hücreleri zamanla yenilenebilirler ya da beynin diğer kısımları zarar gören hücrelerin görevinin üstlenebilirler. En hızlı iyileşme genellikle felçten sonraki ilk üç ila dört ay içinde gerçekleşir. Bununla birlikte, iyileşme birinci ve ikinci yılda da devam edebilir. Erken müdahale, başarılı bir iyileşmenin anahtarıdır. İnmeden değil geç kalmaktan korkulmalıdır.
1950'den beri inme sonrası sağ kalım oranları yaklaşık % 70 artmıştır. Bunun birkaç nedeni vardır: Beyin kanaması sonrası felce neden olabilecek yüksek tansiyon günümüzde daha iyi kontrol altına alınmaktadır.
Anjiyografi Yöntemiyle Pıhtı Ameliyatsız Giderilebilir
Doç. Dr. Yılmaz, sağlık sistemi gelişmiştir. Görüntüleme yöntemleri sayesinde inme hemen teşhis edilebilmektedir. Oluşan pıhtıyı ameliyatsız giderebilen toplardamar içi pıhtı eritici ilaçlar geliştirilmiştir. Yine anjiyografi yöntemiyle pıhtıyı gidermek mümkün hale gelmiştir. Felç sonrası işlev kaybı varsa rehabilitasyon ve bakım süreci önemlidir. Rehabilitasyonla sık sık tekrar edilen hareketlerle kaybolan ya da azalan işlevlerde iyileşme sağlanabilir.
Ölüm Oranları Sağlık Alanındaki Gelişmelerle Gün Geçtikçe Azalmakta
Dr. Yılmaz, son olarak şunu belirtmek gerekir. İnme sonrası ölüm oranları sağlık alanındaki gelişmelerle gün geçtikçe azalmaktadır. Ancak inme sonrası morbidite daha yaygın bir problem olmaya başlamıştır. Felç durumunda beynin ne ölçüde nasıl değiştiği, ardından iyileşmenin nasıl olduğu, hangi bölümlerin diğer bölümlerdeki işlevi üstlendiği gibi soruların maalesef kesin olarak yanıtları bilinmemektedir. Ortalama yaşam süresindeki artış inme ve inme kaynaklı defi sitleri arttırmaktadır. Beynin değiştiğini bilsek de, nasıl değiştiğini hâlâ büyük ölçüde anlayamıyoruz. İlerleyen çalışmalarda beynin işlevleri daha iyi anlaşılarak beyin stimülasyonu vb. yöntemlerle kalıcı felcin tedavisinin mümkün olabileceğine dair umut ise daima vardır.
