Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, Ocak ayında üretici ile market arasındaki fiyat farklılıklarını değerlendirdi.
Ocak ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkının en fazla yüzde 339,50 ile elma da görüldüğünü bildiren Bayraktar, detayları paylaştı:
“Elmadaki fiyat artışını yüzde 293,65 kuru soğan, yüzde 287,10 portakal, yüzde 236,19 yeşil mercimek, yüzde 224,04 marul ve yüzde 222,38 nohut takip etti.
Elma 4,4 kat, kuru soğan ve portakal 3,9, yeşil mercimek 3,4 kat, marul ve nohut 3,2 kat, limon ve kuru üzüm 3,1 kat fazlaya tüketiciye satıldı.
Üreticide 2 lira olan elma 8 lira 79 kuruşa, 63 kuruş olan kuru soğan 2 lira 48 kuruşa, 1 lira 55 kuruş olan portakal 6 liraya, 8 lira 18 kuruş olan yeşil mercimek 27 lira 50 kuruşa, 2 lira 8 kuruş olan marul 6 lira 74 kuruşa, 8 lira 40 kuruş olan nohut 27 lira 8 kuruşa, 2 lira olan limon 6 lira 14 kuruşa satıldı.”
Bayraktar, “Ocak ayında, markette 43 ürünün 37’sinde fiyat artışı, 5’inde fiyat azalışı görüldü. Üreticide ise 35 ürünün 19’unda fiyat artışı, 5’inde fiyat azalışı meydana geldi. Üreticide 11 üründe fiyatlar değişmezken, markette 1 ürünün fiyatı değişmedi” dedi ve açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Ocak ayında fiyatı en fazla artan ürün, marketlerde sivri biber, üreticilerde maydanoz olurken, marketlerde ve üreticide fiyatı en fazla düşen ürün kuru soğan oldu. Pirinçte ise fiyat değişimi yaşanmadı.
Markette en fazla fiyat artışı yüzde 91,32 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat artışını yüzde 75,15 ile maydanoz, yüzde 74,52 ile kabak, yüzde 69,56 ile salatalık, yüzde 56,70 ile yeşil soğan, yüzde 56,11 ile patlıcan, yüzde 35,79 ile mandalina, yüzde 27,65 ile lahana, yüzde 26,13 ile nohut, yüzde 26,03 ile ıspanak, yüzde 24,61 ile domates, yüzde 22,80 ile limon izledi.
Markette fiyat düşüşü yüzde 19,48 ile en fazla kuru soğanda görüldü. Kuru soğandaki fiyat düşüşünü yüzde 10,36 ile toz şeker, yüzde 9,64 ile portakal, yüzde 2,43 ile yoğurt, yüzde 1,24 ile yumurta takip etti.
Ocak ayında üretici fiyatlarında, havuç, elma, kuru fasulye, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, nohut, pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru incir ve zeytinyağı fiyatında değişim olmazken, kuru soğan yüzde 30 azalmayla fiyatı en fazla düşen ürün oldu.
Kuru soğandaki fiyat düşüşünü, yüzde 16,22 ile portakal, yüzde 11,89 ile limon, yüzde 10,37 ile patates, yüzde 2,80 ile yumurta izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 174,76 ile maydanozda görüldü. Maydanozdaki fiyat artışını yüzde 159,56 ile mandalina, yüzde 101,24 ile yeşil fasulye, yüzde 100 ile sivri biber, yüzde 96,95 ile kabak, yüzde 92 ile patlıcan, yüzde 61,48 ile yeşil soğan, yüzde 57,05 ile salatalık, yüzde 51,11 ile ıspanak, yüzde 40,54 ile marul, yüzde 34,56 ile domates, yüzde 20,26 ile pırasa takip etti.”
TZOB Genel Başkanı Bayraktar, fiyat değişimlerinin sebeplerini ise şöyle açıkladı:
“Ocak aylarında hava sıcaklıklarının normallerinin altında gerçekleşmesi ve ülke genelinde kar yağışlarının fazla olması yurdun pek çok yerinde üreticinin tarlasına girememesine, ürünlerin kar altında kalmasına ve hasadın zorlaşmasına sebep oldu.
Aşırı soğuklara bağlı olarak seralarda ısınma maliyetleri arttı. Soğuğa bağlı verim düşüklükleri, hasat sürelerinin uzaması ve arzın azalması da üretim maliyetlerini artırdı.
Salatalık, kabak, yeşil fasulye, biber, domates, patlıcanda içinde bulunduğumuz dönemde arz örtü altından sağlanmakta olup, hava sıcaklıklarının düşmesi ile birlikte bitki gelişiminin yavaşlamasına bağlı olarak hasat edilen ürün miktarındaki azalma fiyat artışına yol açtı.
Kışlık sebzelerden ıspanak, pırasa, lahana, karnabahar gibi ürünlerde de düşük hava sıcaklıkları nedeniyle ürünlerin yavaş gelişmesinin yanı sıra, tüm ülkemizi etkisi altına alan düşük hava sıcaklıklarının kışlık sebzeleri olumsuz etkilemesi de fiyatlarda artışa yol açtı.
Kuru soğanda rekolte fazlası var. Üretici ihracatta yeni pazarlar bulunmasını talep ediyor. Toprak Mahsulleri Ofisinin müdahale etmesini talep ediyor.
Üretici patateste Aralık ayında Ödemiş de patates sökümlerinin çoğalmasıyla ay ortasında 2 liraya kadar düşüş yaşadı. Havaların soğuması ile sökümler durdu ve tekrar artmaya başladı.
Limonda Mayer’den sonra Enterdonat çeşidi de alıcı bulamadı ve dalında kaldı. Dikenli limonda da fiyat düşüşleri yaşandı.
Son günlerde yaşanan soğuklar sebebiyle bazı bölgelerde narenciye dondan etkilendi. Çiftçi bahçelerde nöbet tutuyor.
Üreticideki fiyat artışı mandalina çeşidi farklılığından kaynaklanıyor. Mandalina da erkenci çeşitlerden sonra şuanda geçci çeşit w-murcott çeşidi daha çok piyasa da bulunmaktadır. Mandalina da geçen ay ve bu ay çeşitlerin hasadının farklı olması sebebiyle fiyatlar yükselmiş gibi görünüyor.
Geçen ay w-murcott çeşidi 5 lira 13 kuruştan alıcı bulurken Ocak ayında yüzde 7 buçuklara varan oranda düşüşle 4 lira 75 kuruşa düştü. Havaların soğumasıyla talep artışı olmasına rağmen üreticideki fiyatlar yükselmedi.”
